“Sáng tạo phải dựa trên hiểu biết. Nếu thiếu nền tảng văn hóa, sự mới mẻ chỉ tồn tại rất ngắn và để lại hệ lụy lâu dài”, nhà thiết kế Dũng Nguyễn chỉ ra vấn đề đáng lưu ý trong cách tân áo dài.
Thời gian gần đây, mạng xã hội liên tục xuất hiện những hình ảnh áo dài cách tân với phom dáng rộng, cổ khoét sâu, cài khuy lệch, chất liệu mỏng hoặc cách phối để lộ phần ngực, phần hông…
Không ít ý kiến cho rằng các thiết kế này đã làm méo mó hình ảnh áo dài truyền thống, thậm chí công chúng không còn nhận ra biểu tượng trang phục dân tộc.
Song ở chiều ngược lại, cũng có quan điểm cho rằng đây là bước đi tất yếu của thời trang trong bối cảnh xã hội hiện đại, nơi cá tính cá nhân và tự do sáng tạo ngày càng được đề cao.
Nhìn từ góc độ xã hội, những tranh cãi quanh áo dài cách tân không chỉ là câu chuyện thẩm mỹ, mà phản ánh mối quan hệ thường xuyên xảy ra va chạm giữa bảo tồn giá trị truyền thống và nhu cầu đổi mới để thích ứng với đời sống đương đại.
Áo dài được mặc nhiều hơn, nhưng không phải lúc nào cũng được hiểu đúng
Theo nhà thiết kế Dũng Nguyễn (hay còn được gọi là Dũng Nguyễn Tulip), người có kinh nghiệm sản xuất áo dài may đo gần 10 năm, việc áo dài cách tân liên tục gây tranh luận trước hết cho thấy một tín hiệu tích cực: Áo dài đang phát triển mạnh mẽ trong đời sống thường nhật, đặc biệt là với giới trẻ.
Anh Dũng Nguyễn Tulip nhận định: “Vài năm trở lại đây, mọi người chủ động mặc áo dài nhiều hơn, không chỉ trong dịp cưới hỏi hay lễ nghi. Điều đó cho thấy áo dài đã bước ra khỏi không gian trang trọng để trở thành lựa chọn thời trang mang tính cá nhân”.
Tuy nhiên, cùng với sự nở rộ ấy là thực trạng không ít sản phẩm áo dài được thiết kế vội vàng theo mùa vụ, nhất là dịp Tết, với mục tiêu thu hút sự chú ý hơn là đào sâu giá trị văn hóa. Theo nhà thiết kế này, khi áo dài bị nhìn thuần túy như một món hàng thời trang, nguy cơ lệch chuẩn là điều khó tránh khỏi.
“Nhiều thiết kế trên thị trường đặt nặng yếu tố lạ mắt, gây sốc để thu hút sự chú ý, hòng mục đích bán được hàng, trong khi thiếu nghiên cứu về lịch sử, phom dáng và tinh thần của áo dài. Khi đó, trang phục dễ bị hiểu sai và gây phản ứng ngược từ cộng đồng”, anh nói.
Nhà thiết kế này chỉ ra rằng, thực tế cho thấy, không phải mọi sự cách tân đều gây tranh cãi. Những biến tấu về tay áo, cổ áo hay chất liệu từng được công chúng đón nhận khá tích cực. Mâu thuẫn chỉ bùng lên khi thiết kế vượt qua ranh giới mong manh giữa sáng tạo và phản cảm.
Ranh giới giữa sáng tạo và gìn giữ nằm ở tinh thần, không chỉ ở hình thức
Với áo dài, ranh giới sáng tạo không đơn thuần nằm ở độ dài tà áo hay số lượng khuy cài, mà ở tinh thần mà trang phục truyền tải. Theo nhà thiết kế Dũng Nguyễn, áo dài có thể thay đổi hình thức để phù hợp với nhịp sống hiện đại, nhưng không nên đánh mất giá trị cốt lõi là sự thanh lịch, duyên dáng và kín đáo vừa phải.
“Áo dài có thể hở, nhưng phải là sự gợi mở có tiết chế. Chất liệu quá mỏng, phom dáng thiếu gắn kết với quần, hoặc cách mặc khiến người đối diện tập trung vào cơ thể hơn là tổng thể trang phục, đều làm mất đi tinh thần của áo dài”, nhà thiết kế Dũng Nguyễn phân tích.
Cùng với đó, nhà thiết kế có danh tiếng về áo dài thêu tay cũng chỉ ra một vấn đề khác cũng thường bị nhiều người bỏ qua là sự nhầm lẫn giữa áo dài trình diễn và áo dài đời sống. Theo chuyên gia này, nhiều mẫu được thiết kế dành cho sân khấu, chụp ảnh nghệ thuật hoặc trình diễn thời trang, khi bị đưa vào không gian sinh hoạt thường nhật đã tạo cảm giác lệch chuẩn.
Anh nhấn mạnh: “Trang phục chỉ thực sự đẹp khi đặt đúng bối cảnh. Không thể dùng tiêu chí của áo dài biểu diễn để áp lên áo dài mặc hằng ngày”.
Theo Dũng Nguyễn, từ góc độ xã hội, phản ứng gay gắt, thậm chí là “ném đá” của dư luận trước những mẫu áo dài cách tân gây sốc cũng cho thấy một nhu cầu chính đáng: Công chúng mong muốn được tôn trọng biểu tượng văn hóa mà họ gắn bó. Trong bối cảnh đó, người làm thời trang không chỉ là người sáng tạo, mà còn giữ vai trò dẫn dắt thẩm mỹ và định hình nhận thức.
Anh cũng cho rằng việc làm mới áo dài là cần thiết, nhưng không nên chạy theo thị hiếu nhất thời. Anh đưa ra chỉ dẫn: “Sáng tạo phải dựa trên hiểu biết. Nếu thiếu nền tảng văn hóa, sự mới mẻ chỉ tồn tại rất ngắn và để lại hệ lụy lâu dài”.
Ở chiều ngược lại, Dũng Nguyễn cũng mong rằng cộng đồng tiếp cận áo dài cách tân với cái nhìn tỉnh táo và cởi mở hơn. “Mỗi thời kỳ đều có cách thể hiện khác nhau. Điều quan trọng là chúng ta cùng giữ tinh thần trân trọng, thay vì phủ định hoàn toàn mọi thử nghiệm”, anh nói thêm.
| Áo dài cách tân là phiên bản biến tấu sáng tạo từ áo dài truyền thống, được làm mới về kiểu dáng, chất liệu và họa tiết để trông trẻ trung và tiện dụng hơn trong cuộc sống hiện đại, nhưng vẫn giữ được nét duyên dáng, thanh lịch đặc trưng của tà áo dài Việt. Những thay đổi phổ biến bao gồm cổ áo (cổ tròn, cổ thuyền, cổ yếm thay cho cổ cao..), tay áo (tay lỡ, không tay, phồng…), độ dài tà áo (ngắn hơn), và chất liệu đa dạng (ren, voan, denim…). |
Theo Huy Khánh (Báo Dân trí)
