Có bao giờ bạn ngồi lại thành thật với chính mình để hỏi xem bản thân đang sống vì điều gì? Những vòng quay về tiền tài, danh vọng ấy có phải là thứ bạn mong mỏi, hay cuối cùng, thứ bạn thực sự cần chỉ là chút an yên, tịch tịnh ở tâm hồn?
Ba cuốn sách “Đủ duyên ta lại tương phùng”, “Sát-na này là thiên thu”, “Tịch tịnh” (do First News và NXB Dân Trí ấn hành) First News là tập hợp những bài viết ngắn, đôi khi rất ngắn của Đại đức Thích Đồng Tâm trong suốt quá trình tu học và giảng dạy Phật pháp. Mỗi cuốn sách được viết trong một giai đoạn khác nhau, mang phong cách khác nhau, nhưng tựu trung là dùng giáo lý nhà Phật soi chiếu từng khía cạnh của cuộc sống thường ngày, giúp mọi người xóa bỏ sân hận, tuyệt vọng, cô đơn và hướng đến sự an lành trong nội tâm.
Hạnh phúc có sẵn trong mỗi người
Trong triết lý Phật giáo, Sát-na (Kṣaṇa) là một đơn vị phân chia thời gian vô cùng nhỏ, chỉ bằng 0,013 giây. Mỗi một sát-na trôi qua có muôn vàn sự thay đổi sinh diệt, biến chuyển liên tục. Điều này có nghĩa là không có gì tồn tại mãi mãi và chúng ta chỉ có một thời khắc để sống trọn vẹn trong chánh niệm, tỉnh giác – đó là giây phút hiện tại.
Tuy vậy, rất nhiều người không ý thức được điều này. Họ mải miết tìm về quá khứ hoặc ngóng trông về tương lai để rồi tự mình làm mình đau khổ với bao dục vọng, mong cầu. Họ không biết rằng, chỉ cần bớt một chút mong muốn, đời sẽ hóa nhẹ tênh, bớt một chút hờn ghen, đường đời sẽ thênh thang rộng lớn.
Trong cuốn sách “Sát-na này là thiên thu”, Thích Đồng Tâm viết: “Ngắn ngủi, vô thường, chứa đựng sinh diệt, một sát-na chính là một đời người. Hiểu được như vậy, ta càng thấy rõ cách duy nhất để sống trọn vẹn, để không lãng phí phút giây nào của cuộc đời chính là phát triển tâm lành, lòng thiện, sự bao dung và thấu hiểu. Bởi vì, sau cùng, mọi thứ khác đều biến đổi, biến mất hoặc thành ra không quan trọng.”
Trên những trang viết, tác giả gửi gắm tâm nguyện mong mọi người đều có thể nhìn đời bằng ánh mắt yêu thương, bằng chánh niệm, bằng nhận thức rằng trong mỗi sát-na ngắn ngủi đều tồn tại sinh diệt. Bởi thế mà quá khứ và tương lai đều không quan trọng bằng hiện tại. Hiện tại là nhất thời mà cũng là thiên thu nếu ta sống trọn từng khoảnh khắc.
Nếu “Sát-na này là thiên thu” giúp bạn trân trọng mỗi giây mỗi phút của hiện tại thì “Đủ duyên ta lại tương phùng” sẽ giúp bạn chiêm nghiệm về mọi khía cạnh cuộc sống với nền tảng là chữ “duyên”. Duyên vốn là một giáo lý quan trọng của nhà Phật. Trong tương giao của muôn vật, muôn người đều tồn tại chữ duyên mà nếu không đủ trong sáng và từ bi, người đời dễ dàng vướng mắc và khổ lụy.
“Đủ duyên ta lại tương phùng” được tác giả chia thành những bài viết nhỏ, có ngắn có dài, tập trung truyền tải những triết lý nhà Phật xoay quanh các ý niệm về hạnh phúc, tình thương, khổ đau… Đại đức Thích Đồng Tâm cho biết cuốn sách được viết với tâm nguyện bầu bạn cùng người hữu duyên, mong tất cả luôn có thể tùy thuận nhân duyên, bình an bước qua mọi gập ghềnh, va vấp của cuộc đời, giữ vẹn nguyên lòng từ bi và tâm trong sáng, đối đãi nhau bằng hiểu biết và tình thương.
Hai cuốn sách “Đủ duyên ta lại tương phùng” và “Sát-na này là thiên thu” từng được đại đức Thích Đồng Tâm xuất bản với tư cách cá nhân, nhằm mục đích gây quỹ cho các hoạt động nhà chùa. Lần tái bản này, hai cuốn sách được chỉnh sửa, bổ sung và khoác một diện mạo hoàn toàn mới. Còn “Tịch tịnh” là cuốn sách mới nhất của tác giả, là một sự thay đổi về phong cách tự sự, ở đó, chữ “duyên” được gửi gắm cả trong cách mỗi người tiếp nhận tác phẩm với sự thấy biết khác nhau.
Trong Phật ngữ, “tịch tịnh” được hiểu là sự an lành, tĩnh tại, vắng lặng, giải thoát khỏi sự trói buộc của vô minh và phiền não. Đây cũng chính là cảnh giới Niết Bàn (Sanskrit: निर्वाण, nirvāṇa; Pali: nibbāna), cảnh giới giải thoát cao nhất của Phật giáo: xa lìa khổ đau, yên lặng thường trụ, không sinh không diệt. Lấy “tịch tịnh” làm chủ đề, tác giả viết về cái thấy, cái biết, về thực tại pháp có mặt trong sự tương giao mầu nhiệm, đẹp đẽ giữa ta và cuộc đời này.
Tác giả khuyên: “Bạn có đang trên hành trình tìm kiếm hạnh phúc đích thực? Không chỉ bạn, mình, mà cả nhân loại từ khởi thuỷ tới nay vẫn luôn nỗ lực không ngừng trên cuộc hành trình đi tìm hạnh phúc. Nguồn minh triết Phương Đông, mà cụ thể là tuệ giác của đức Phật, từ lâu đã có câu trả lời cho vấn đề đó. Đức Phật chỉ ra rằng nguồn hạnh phúc vô biên ấy chẳng ở đâu xa, chẳng cần vất vả kiếm tìm, nó có sẵn trong mỗi người và chỉ cần quay về ta sẽ thấy ngay.”
Đi tìm sự bình yên trong tâm hồn
Trong đời sống hiện đại, chúng ta thường vội vã lao vào dòng người đông đúc ngược xuôi, để rồi đôi lúc quên mất cách cảm nhận niềm vui của cuộc sống, thậm chí là đánh mất chính mình. Nhưng thông qua những trang viết của đại đức Thích Đồng Tâm, bạn sẽ cảm thấy như được bộc bạch, được thấu hiểu và vỗ về. Mỗi khi đọc, dù lật giở bất cứ trang sách nào, bạn đều sẽ thấy lòng mình bình yên đến lạ. Những con chữ chảy vào lòng, bao buồn phiền tự khắc được rửa trôi, tâm tự nhiên tĩnh lặng. Cũng có khi, bạn sực tỉnh để nhìn lại đời mình, thấy mình cũng từng tham lam, sân hận và bám chấp vào những mong cầu đến mức tự làm đau chính mình.
Nhưng điều đó cũng chẳng sao, bởi lẽ những câu văn nhuốm đầy thiền ý của Thích Đồng Tâm sẽ giống như một người bạn tâm giao giúp bạn chữa lành những vết thương, hoàn thiện bản thân và tiến bước đến khoảng sân bình yên trong tâm hồn. Vì lẽ đó mà đọc sách của Thích Đồng Tậm bạn không thể nào vội vã được. Bạn không cần ngấu nghiến một mạch cho đến hết mà mỗi ngày chỉ cần lật giở từng trang, nhẩn nha từng chữ, chậm rãi mà suy ngẫm để lòng nhẹ đi, để tâm tịnh lại. Có như thế, bạn mới thấm nhuần từng con chữ, nếm được từng ý vị sâu xa mà tác giả muốn truyền tải.
Bất kể lúc nào, dẫu khi nắng đẹp hay mưa giông, chỉ cần lật giở những trang sách của Thích Đồng Tâm, bạn sẽ nhìn thấy những vẻ đẹp khác nhau của đời sống, từ nhành hoa, ngọn cỏ, cho đến con kiến, tách trà… Thậm chí, đến cả nỗi buồn cũng mang vẻ đẹp riêng, chỉ là đôi khi chúng ta chưa đủ thấu tỏ để nhận ra.
Với văn phong mộc mạc nhưng sâu lắng và nhuốm đầy thiền ý, bộ ba cuốn sách của đại đức Thích Đồng Tâm sẽ là món quà dành cho những ai đang đi tìm sự bình yên trong tâm hồn. Tin rằng những câu chữ trong sách sẽ giúp bạn có những phút dừng lại, chiêm nghiệm, từ đó, nhen lên trong lòng bạn một chút ấm áp, thắp lên một chút bình an.
Như Thích Đồng Tâm đã viết: “Cuối cùng, sinh mạng và tâm thức chúng ta cũng chỉ là những đốm sáng li ti lơ lững, trôi nổi vô định trong khoảng không vô tận. Có lúc va chạm vào nhau, có lúc rời nhau ra. Những va chạm này không phải để dập tắt ánh sáng của nhau bằng khổ đau, nghi kỵ. Mỗi tương ngộ là để giúp chúng ta học ra bài học giác ngộ của đời mình, mỗi va chạm làm cho nhau trở nên sáng bừng và lấp lánh”.
* Về tác giả:
Đại đức Thích Đồng Tâm tốt nghiệp thạc sĩ ngành Địa lý Kinh tế Xã hội, trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Thành phố Hồ Chí Minh, và công tác giảng dạy tại khoa Địa lý ba năm trước khi xuất gia tu học.
Đại đức Thích Đồng Tâm đã tốt nghiệp cử nhân Phật học chuyên ngành Anh văn Phật pháp, Học viện Phật giáo Việt Nam, tốt nghiệp thạc sĩ Phật học tại trường MCU Thái Lan, thạc sĩ Phật học tại Đại học Phật giáo quốc tế Sri Lanka – SIBA Campus. Hiện tại, Đại đức Thích Đồng Tâm đang là giảng viên cơ hữu khoa Pali và Phật học, thuộc Học viện Phật giáo Quốc tế Sri Lanka, nghiên cứu sinh tiến sĩ Phật học tại Sri Lanka, Phó ban Phật giáo Quốc tế, Ban Trị sự Phật giáo Thành phố Cần Thơ, Giáo thọ sư trường Cao Đẳng Phật học Thành phố Cần Thơ.
Gia Anh (theo TTV)
