Đọc sách hay xem ti vi (TV) tốt hơn?
Có nhiều quan niệm cho rằng sách hay trong khi xem TV là dở. Dành một ngày để cuộn tròn với một cuốn sách là tri thức, nhưng dành một ngày để xem chương trình yêu thích và bạn sẽ trở thành một “củ khoai tây thụ động”.
Đọc sách là một quá trình chủ động trong khi xem là một quá trình thụ động. Người ta cần chú ý nhiều khi đọc sách hơn là xem video. Đó là lý do của sự chậm chạp trong quá trình đọc. Mặc dù sự chậm chạp này dẫn đến việc lưu giữ nhiều thông tin hơn. Mặt khác, xem tivi sẽ giết chết các tế bào não của bạn.
Nhưng tại sao xem TV lại không thể mang tính giáo dục như đọc sách? Trong khi đó, nhiều bộ phim cũng được chuyển thể từ các cuốn sách như: The lord of the rings (tạm dịch: Chúa tể của những chiếc nhẫn), Harry Potter, To kill a mocking bird (tạm dịch: Giết con chim nhại)… Vậy thì tại sao xem TV lại làm giảm trí thông minh của bạn, trong khi đọc sách thì hoàn toàn ngược lại?
Xét về nhiều mặt, sách của có đủ loại, một số thì tốt, số khác lại kém. Điều tương tự cũng áp dụng cho các chương trình trên truyền hình, mạng xã hội. Tình huống có đơn giản như việc phân loại sách hay và TV dở hay không?
Khoa học nói gì về sách và truyền hình
Năm 2013, một nghiên cứu do Hiraku Takeuchi thực hiện tại Đại học Tohoku ở Nhật Bản kiểm tra về tác động của truyền hình đối với não bộ của 276 trẻ em, cùng với thời lượng xem TV và những ảnh hưởng lâu dài của nó.
Nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những đứa trẻ càng xem TV nhiều giờ liền các phần não liên quan đến mức độ kích động và gây hấn càng trở nên dày hơn. Đặc biệt, thuỳ trán của chúng sẽ dày lên, được cho là làm giảm khả năng suy luận bằng lời nói. Những tác động tiêu cực này xảy ra trong não bất kể tuổi tác, giới tính của đứa trẻ.
Cùng với đó, một nghiên cứu khác của Gregory Burns và các đồng nghiệp của ông tại Đại học Emory về ảnh hưởng của việc đọc sách tới não bộ. Nghiên cứu này muốn xem tác động trước và sau của việc đọc dựa trên kết quả đọc fMRI.
Theo đó, sinh viên đại học được yêu cầu đọc Pompeii của Robert Harriss, một bộ phim kinh dị dựa trên sự phun trào của núi Vesuvius ở Ý. Cuốn sách được chọn do cách kể mạnh mẽ và cốt truyện kịch tính dựa trên các sự kiện có thật. Sau khi đọc cuốn tiểu thuyết, các sinh viên đã tăng cường kết nối trong các bộ phận của não bộ liên quan đến ngôn ngữ. Cũng có sự gia tăng hoạt động trong vùng vận động cảm giác của não cho thấy rằng độc giả đã trải qua những cảm giác tương tự như các nhân vật trong sách.
Đọc sách giúp đầu óc tỉnh táo và làm chậm quá trình suy giảm nhận thức ở người lớn tuổi. Nghiên cứu này đã chỉ ra rằng bệnh Alzheimer ít xuất hiện hơn 2,5 lần ở những người cao tuổi khi đọc sách thường xuyên, Trong khi TV được coi là một yếu tố gây hại cho não bộ.
Theo các nhà nghiên cứu, nếu chúng ta tận dụng 6 phút đọc sách sẽ giảm mức độ căng thẳng xuống 68%. Các hoạt động thư giãn khác bao gồm: nghe nhạc (61%), uống trà hay cà phê (54%), đi bộ (42%).
Tại sao xem TV lại có tác động ngược
Cho đến nay, đọc sách được cho là tốt hơn so với truyền hình. Chúng ta có thể thấy rằng nó làm dịu dây thần kinh, tăng khả năng ngôn ngữ và suy luận. Thậm chí, việc đọc có thể giữ cho bạn tinh thần tỉnh táo khi già đi. Mặc khác, xem TV lại có tác dụng ngược lại.
Một nghiên cứu về cách trẻ mẫu giáo và trẻ mới biết đi trong tương tác với cha mẹ của chúng khi xem TV so với đọc sách cho biết, xem TV làm giảm khả năng giao tiếp giữa cha mẹ và con. Trong khi một chương trình truyền hình giáo dục, các ông bố bà mẹ ít đưa ra nhận xét với con cái của họ và nếu có thì cũng không liên quan đến những gì con họ nói. Tuy nhiên, đọc sách cùng nhau lại giúp tăng mức độ giao tiếp. Phụ huynh có nhiều khả năng đặt câu hỏi cho con mình hơn, trả lời các thắc mắc của con cũng như giải thích những chi tiết chưa rõ.
Trên thực tế, các nghiên cứu chỉ ra sự khác biệt giữa việc đọc sách và xem TV. Truyền hình được thiết kế để người xem thụ động, tiếp nhận thông tin một chiều. Sau khi chuyển sang chương trình bạn thích, bạn có thể chỉ cần ngồi lại và xem mọi thứ đang diễn ra mà không cần suy nghĩ, tư duy bất cứ điều gì ngoài “thông tin giải trí”. TV cũng trình bày các ý tưởng và nhân vật ở mức độ bề mặt. Các chương trình không cần mô tả hay giải thích các tình huống một cách chi tiết, và chúng có nhịp độ chuyển động nhanh bởi thời lượng giới hạn phát sóng.
Sách lại là một hình thức vừa giải trí vừa học tập một cách chủ động. Nếu người đọc không tập trung vào những khái niệm, những chi tiết trong cuốn sách thì bạn dễ bỏ lỡ thông tin quan trọng, buộc bạn phải sử dụng trí tưởng tưởng để lấp đầy khoảng trống.
Đồng thời sách cũng có lợi thế trong việc mô tả mọi sự vật, hiện tượng, hoạt động sâu sắc hơn. Trong khi truyền hình chủ yếu là các cuộc đối thoại giữa các nhân vật, sách có thể đưa người đọc đến mọi nơi, mọi quang cảnh, suy nghĩ không giới hạn tại một không gian hay thời gian nhất định.
Thoát khỏi môi trường hiện tại
Nếu bạn tiếp tục dán mắt vào TV liên tục, phần lớn là do môi trường xung quanh bạn. Vậy làm cách nào để bạn có thể chuyển từ xem TV sang đọc một thứ gì đó giúp bạn phát triển não bộ?
Điều đầu tiên bạn có thể làm để phá bỏ thói quen là thay đổi môi trường sống. Ở trong cùng một môi trường “độc hại” lâu dài sẽ khuyến khích bạn tiếp tục làm những điều tương tự. Nhưng đến một nơi hoàn toàn mới, bạ sẽ dễ dàng bỏ thói quen “xấu”. Khi tiếp xúc với một lối sống khác, các hoạt động hàng ngày của bạn thay đổi đáng kể. Thói quen xem TV của bạn có thể dễ dàng giảm từ 5 giờ mỗi ngày xuống 0.
Việc chọn lựa những cuốn sách cũng mang lại giá trị nhất định. Người đọc sử dụng sách giấy có thời gian ghi nhớ nội dung dễ dàng hơn so với người đọc sách điện tử. Sách truyền thống mang lại cảm giác tiến bộ khi đọc lướt qua các trang, cùng với sự đắm chìm hơn, đó là chìa khóa để hấp thụ thông tin.
Đọc sách trên thiết bị điện tử lại có tác dụng ngược. Ánh sáng từ chúng cản trở giấc ngủ, trong khi đọc sách giấy giúp ngủ ngon hơn. Sử dụng các thiết bị điện tử như máy tính bảng, điện thoại di động cũng liên quan đến mức độ căng thẳng và trầm cảm cao hơn.
Chúng ta bị quá tải với thông tin khiến chúng ta không thể biết được nên chọn lọc như thế nào. Học chuyên sâu một thứ gì đó chắc chắn cần phải đọc, những nội dung trên giấy giúp chúng ta không thể đào thải nó, mặc dù bạn xem video và đa phương tiện để lấy thông tin nhanh thì chúng chỉ tồn tại trong não bộ tạm thời. Trong cuộc đấu tranh giữa đọc và xem TV, hãy đọc nếu bạn đang cố gắng cải thiện bản thân và bảo vệ não bộ.
P. Thủy/ Theo TTV24
