Với số lượng đông đảo người dùng trên toàn thế giới và tại Việt Nam, mạng xã hội đã là bữa ăn không thể thiếu đối với mọi người và một thành phần không thể thiếu đó chính là giới nghệ sĩ. Nếu theo dõi thường xuyên, ta có thể thấy được nhiều nghệ sĩ dùng mạng xã hội với những mụ đích rất đỗi bình thường như chia sẻ cuộc sống hằng ngày, chia sẻ những câu chuyên, niềm vui nổi buồn hay dùng với mục đích quảng bá hình ảnh cá nhân và công việc. Tuy nhiên, bên cạnh những thông tin đời sống hay công việc, không ít nghệ sĩ Việt đã dùng mạng xã hội chưa được văn minh.
Mạng xã hội là nơi đào bới, cạnh khóe chuyện cũ
Từ một ví dụ điển hình cho việc này đó chính là mâu thuẫn của Nathan Lee với những nghệ sĩ Việt. Những drama liên tục từ nhân vật chính đã tốn không ít giấy mực của cánh báo chí hay còn là chủ đề bàn tán chủ yếu của các nhóm showbiz trên nền tảng mạng xã hội Facebook. Không đơn giản là chuyện đời sống hay công việc, những những drama của Nathan Lee bắt nguồn từ cuộc đại chiến ngầm giữa Nathan Lee và Ngọc Trinh rồi đến những bài đăng cạnh khóe, đào bới, lôi khéo nhiều nghệ sĩ vào câu chuyện dài. Vụ việc này đang dấy lên câu hỏi: “Là một người nghệ sĩ, dùng mạng xã hội theo cách như vậy đã văn minh chưa?”.
Quay lại câu chuyện trên, netizen phân vân giữa drama này là cách để Nathan Lee xuất hiện liên tục trên truyền thông hay nói cách khác là “PR ngược”, nhóm khác lại là người ủng hộ việc Nathan Lee phơi bày những chuyện trong quá khứ. “Kẻ tám lạng, người nửa cân” chẳng bên nào chịu nhường nhau đã dẫn đến câu chuyện đi quá lố. Có thể khẳng định, đây chính là sự không văn minh khi dùng mạng xã hội.
Hay mới đây nhất, netizen Việt đã có hơi dài khi “hít” drama của hàng loạt sao Vbiz khi bất thình lình được gọi tên trong câu chuyện của vợ ông Dũng “lò vôi” và ông Võ Hoàng Yên. Nhiều nghệ sĩ lão làng cũng bị lôi vào cuộc chiến căng đét này như: NS Hoài Linh, Kỹ Duyên, Thanh Hà, NS Trịnh Kim Chi, ca sĩ Bảo Anh,…
Không chỉ từ một hai drama trên mà việc nghệ sĩ dùng mạng xã hội như công cụ để đào bới chuyện cũ, cạnh khóe, hạ bệ nhau có lẽ là góc khuất của những người nổi tiếng.
Scandal từ những con dao hai lưỡi
Có thể nói MXH như một con dao hai lưỡi sẽ có cả mặt tích cực và tiêu cực, đáng báo động hơn là khi cộng đồng mạng hay theo phong trào, tung hô sẽ tung hô theo phong trào, phê phán cũng theo phong trào. Chính vì thế, những hành động hay câu nói của sao luôn nhận được sự tung hô từ lượng fan đông đảo của mình. Từ đầu năm 2020 đến nay, khi người dân cả nước đang rất lo lắng, hoang mang bởi dịch Covid-19; khi các cấp, các ngành cùng đội ngũ y, bác sĩ đang gồng mình chống dịch thì nghịch cảnh là, nhiều người đã tán phát lên mạng xã hội hàng loạt những thông tin bịa đặt; rằng nơi này, nơi kia có người bị nhiễm hoặc bị chết vì Covid-19. Trong số này có cả những ca sĩ, nghệ sĩ tên tuổi mà lâu nay công chúng từng mến mộ…
Hay dạo gần đây, nhiều người dùng Facebook, Youtube tại Việt Nam cảm thấy khó chịu khi đang xem chương trình thì bị chen ngang bởi các quảng cáo thuốc chữa bệnh. Tuy nhiên, điều đáng nói là việc nhiều nghệ sĩ cùng góp mặt trong những quảng cảo này, nghệ sĩ A. nổi tiếng nói nhan nhản một phương pháp chữa ung thư ở đâu đâu đó như thể là bác sĩ chuyên môn, dù nghệ sĩ chẳng biết gì về y học hay nghệ sĩ B. giới thiệu sản phẩm thực phẩm chức năng tráng dương, cường lực… như thật. Rồi rất nhiều nghệ sĩ nổi tiếng, người có ảnh hưởng suốt ngày ra rả thuốc này trị trĩ, thuốc kia trị tiểu đường, thuốc nọ trị yếu sinh lý, đau bụng, viêm xoang… Không chỉ thổi phồng về công dụng của những loại “thuốc tiên” này, một số nghệ sĩ đang gây ra nhiều tranh cãi về việc dùng sức ảnh hưởng của mình để lừa dối sức khỏe.
Ngoài những khía cạnh tiêu cực của một số nghệ sĩ khi dùng mạng xã hội thì có không ít nghệ sĩ Việt chia sẻ những câu chuyện truyền cảm hứng, tạo động lực cho cộng đồng. Từ những ca khúc được chế tác lại để phù hợp với tình hình dịch bệnh nhằm nâng cao ý thức của người dân hay từ hành động nhỏ cùng chung tay ủng hộ nền y tế nước nhà cũng đủ để thấy được những tác động lớn của nghệ sĩ đối với người dân.
Thước đo văn minh cho các sao khi dùng MXH
Mỗi nghệ sĩ, người nổi tiếng cần phải tự xác định vai trò của mình trong việc định hướng dư luận xã hội. Các trang MXH như Facebook, zalo hay các trang cá nhân của họ luôn thu hút số lượng đông đảo người theo dõi và yêu thích, bởi vậy từng phát ngôn đều có tác dụng định hướng và sức lan tỏa. Phong cách, lối sống và cách ứng xử của những đối tượng này lại càng có sự ảnh hưởng, đòi hỏi mỗi cá nhân phải tự nâng cao ý thức gìn giữ hình ảnh của mình, lấy sự chuẩn mực về đạo đức, lối sống làm thước đo.
Nhưng trên thực tế chúng ta lại đang phải chứng kiến sự xuống dốc về đạo đức xã hội của một bộ phận nghệ sĩ, người của công chúng. Họ bất chấp những rào cản ràng buộc, răn đe về đạo đức, chuẩn mực văn hóa để có những hành vi sai lệch. Vì thế, cần có sự lên tiếng mạnh mẽ, những bản án từ dư luận xã hội để bản thân các nghệ sĩ, người nổi tiếng sẽ nhận ra rằng mình sai và tự điều chỉnh hành vi và phát ngôn của mình. Đồng thời, cũng cần có những chế tài và hình thức xử phạt nghiêm khắc theo pháp luật để làm gương cho những nghệ sĩ, người nổi tiếng khác.
Nghị định số 15/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử. Cụ thể, Điều 101 của Nghị định quy định phạt tiền từ 10 – 20 triệu đồng đối với hành vi lợi dụng mạng xã hội để cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân; cung cấp, chia sẻ thông tin bịa đặt, gây hoang mang trong nhân dân, kích động bạo lực, tội ác, tệ nạn xã hội, đánh bạc hoặc phục vụ đánh bạc. Có thể nói chế tài của Nhà nước đã quy định rất rõ về mức xử phạt dù là nghệ sĩ.
Ngoài mức xử phạt trên, việc tẩy chay của fan, cộng đồng mạng có lẽ là hình phạt cao nhất và phải nói là ê chề nhất đối với người nghệ sĩ. Có lẻ câu chuyện của những người hoạt động trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật là một phần trong bức tranh chung về ứng xử của toàn xã hội. Và, từ những gì đã xảy ra, từ phản ứng khen, chê gần như ngay lập tức của cộng đồng với mỗi hành động của người nổi tiếng, không chỉ các nghệ sĩ mà mỗi người trong chúng ta có cơ hội tự rút ra bài học cho riêng mình, từ đó hình thành lối ứng xử thể hiện trách nhiệm công dân một cách đúng đắn.
Hồng Quang
